Kara Nohut Nedir?
Nohut, yüksek protein ve lif içeriğiyle dünyanın dört bir yanında sofralarda kendine yer bulan önemli bir baklagildir. Ancak nohutun çeşitleri vardır: çoğumuzun alışık olduğu iri beyaz nohutun yanı sıra, Anadolu’nun kadim topraklarında yetişen atalık kara nohutu tanıtalım sizlere… Kara nohut, koyu rengi, hafif pürüzlü yüzeyi ve yoğun aromasıyla dikkat çeker. Hindistan, İtalya ve Anadolu mutfaklarında geleneksel olarak kullanılsa da bugün giderek daha çok tanınmaya başlanmaktadır. Sadece bir baklagil değil, aynı zamanda atalık bir miras olan kara nohut, kuşaktan kuşağa aktarılan yerel çeşitlerden biridir.
Kara Nohutun Tarihçesi ve Coğrafi Yolculuğu
Arkeolojik bulgulara göre kara nohutun kökeni Anadolu topraklarına dayanır. Dünyada ilk kez bu bölgede ekildiği kabul edilen kara nohut, binlerce yıldır hem tarım hem de mutfak kültürünün bir parçası olmuştur. Zamanla Akdeniz havzasına ve Asya’ya yayılan kara nohut, bugün özellikle Hindistan ve İtalya mutfaklarında da kendine önemli bir yer bulmuştur. Hindistan’da “chana” olarak bilinen kara nohut, baharatlı yemeklerden unlu tariflere kadar geniş bir kullanım alanına sahiptir. İtalya’da ise “ceci nero” adıyla bilinir ve özellikle Puglia bölgesinde geleneksel tariflerde kullanılır. Böylece kara nohut, Anadolu’dan başlayan yolculuğuyla farklı kültürlerin mutfaklarında kök salmış ve günümüzde hem yerel hem de uluslararası mutfaklarda değerli bir bakliyat haline gelmiştir.
Kara Nohutun Besin Değerleri ve Beyaz Nohutla Karşılaştırması
100 g kara nohut için geçerli (100 gram haşlanmış kara nohut ve beyaz nohut için ortalama değerler şöyledir (USDA ve tarımsal araştırma verilerine dayalı)
|
|
|
|
|
|
Besin Öğesi
|
Beyaz Nohut
|
Kara Nohut
|
Fark
|
|
Kalori
|
~164 kcal
|
~164 kcal
|
Benzer
|
|
Protein
|
~8.9 g
|
~9–9.5 g
|
Biraz daha yüksek
|
|
Toplam yağ
|
~2.6 g
|
~6 g
|
Daha yüksek (sağlıklı yağlar)
|
|
Karbonhidrat
|
~27.4 g
|
~27 g
|
Benzer
|
|
– Diyet lifi
|
~7.6 g
|
~12.2 g
|
%60 daha fazla lif
|
|
Şeker
|
~4.8 g
|
~10.7 g
|
Daha yüksek doğal şeker
|
|
Potasyum
|
~291 mg
|
~718 mg
|
2 katından fazla
|
|
Demir
|
~2.9 mg
|
~6–9 mg
|
3 kata kadar daha yüksek
|
|
Folik Asit (B9)
|
~172 mcg
|
~200+ mcg
|
Daha yüksek
|
|
Magnezyum
|
~48 mg
|
~80 mg civarı
|
Daha yüksek
|
|
|
|
|
|
Özetle: Kara nohut; demir, lif ve potasyum açısından öne çıkarken, beyaz nohut da daha düşük yağ oranıyla tercih edilebilir. Ancak besleyici çeşitlilik açısından sofralarda kara nohuda yer açmak oldukça değerli.
Anadolu’nun Atalık Mirası
Kara nohut, modern tarımda verimliliği daha düşük olduğu için giderek daha az ekilen bir baklagildir. Ancak tam da bu nedenle, atalık tohumların korunması açısından büyük önem taşır. Geleneksel yöntemlerle kuşaktan kuşağa aktarılan kara nohut, Anadolu’nun kültürel ve tarımsal mirasının canlı bir parçasıdır. Yerel üreticiler için kara nohudun ekimi; hem toprak sağlığını korumaya hem de çeşitliliği sürdürmeye yardımcı olur. Bu yönüyle kara nohut, sadece sofralara lezzet katan bir bakliyat değil, aynı zamanda bir kültürel mirası yaşatma aracıdır.
Kara Nohutun Mutfağımızdaki Yeri
Kara nohut, beyaz nohuttan biraz daha sert bir dokuya sahiptir. Bu nedenle pişirmeden önce birkaç saat suda bekletmek veya bir gece önceden ıslatmak faydalı olur
Kullanım Önerileri:
-
Salatalar & mezeler: Zeytinyağı, limon, sumak ve taze otlarla hazırlanabilir.
-
Humus & ezmeler: Klasik humusa kara nohut eklenerek daha koyu renkli ve derin aromalı bir sonuç elde edilir.
-
Tencere yemekleri: Soğan, sarımsak, domates ve baharatlarla pişirilerek geleneksel Anadolu yemeklerinde kullanılabilir.
-
Fırında atıştırmalık: Haşlanmış taneler baharatlarla fırınlanarak çıtır atıştırmalık yapılabilir.
-
Çorbalar: Sebzelerle birlikte kaynatılıp robottan geçirerek kıvamlı çorbalar hazırlanabilir.
-
Pilavlar & tahıllar: Bulgur veya pirinçle birlikte pişirilerek hem lezzet hem de besin değeri artırılabilir.
-
Un formu: Kara nohut unu, krep, paneler veya pakora tarzı tariflerde kullanılabilir.
Sonuç
Kara nohut, sadece besleyici özellikleriyle değil, aynı zamanda Anadolu’nun atalık miraslarından biri ve dünyada ilk kez burada ekilmiş bir baklagil olmasıyla da özel bir yere sahiptir. Bugün Hindistan ve İtalya mutfaklarında da kullanılan kara nohut, kültürler arasında köprü kuran bir gıda olarak öne çıkar. Atalık kara nohudu mutfağınıza dahil etmek, hem sağlıklı bir seçim yapmak hem de geçmişten günümüze uzanan tarımsal mirası yaşatmak için güzel bir adımdır. 🌱